Aşkın Üç Yüzü

Aşktan söz etmek,tensel tutkuyu,karşılıklı vermeyi ve suç ortaklığını bağdaştırmak demek.Çünkü aşk sonsuz nüanslar arasında gidip gelir;kaynaşma,akıl,bağımlılık,nefret...Hep aynı mekanizma iş başındadır ama...Uzmanlara göre üç büyük aşık olma profili var:Eros,onun karşıtı Agepe ve Philia.

EROS:TUTKULU AŞK

Yürek çoşar kaynar,tahrik ve korkubirbiri peşi sıra gelir,fiziksel arzu doyurulamaz,daha ilk ayrılıkta yoksunluk duygusu bizi yer bitirir.İrtibat noktalarımız alt üst olur,biraz kendimizi yitiririz.Bu durum aşk buluşmalarına özgüdür.Partner bir özneden çok, bir nesne olarak görülür.İdeal aşk fantezilerimizi ve yoksunluklarımızı destekleyen,duygusal eksikliklerimizi doyuran bir nesne.....Bu tutkusal durumun yoğunluğu ve süresi,ötekine yapılan yansıtmaların gücüne bağlı olarak değişir.Altı ay ile iki yıl arasında sürebilir bu durum.Sonra mı?"Değişti","Artık onu tanıyamıyorum" denir şaşkınlıkla.Ötekinin gerçekliği gözlerimiz önünde zorunlu olarak değişir.Ya bu kabullenilir ve başka türde bir ilişkiye girilir ya da yenilenme başarılamaz ve düş kırıklığı,dolasıyla geri dönüşülmez bir biçimde acılar başlar.Nefret içinde salınabilir de insan.Coşkulu duygular yerinde yerinde durmaktadır, ama kutup değiştirmişlerdir.Bağımlılığada düşebilir"Onsuz içim bomboş","Onsuz bir hiçim"....Partner,nesne durumunda kalarak,vazgeçilmez yaşama amacı olmuştur.
Aşk tutkusu,insanın kendisi için yararlı ve öğretici erdemler taşır,ama özseverlik ve benmerkezcilik üstüne kurulu olduğu için,gerçek bir ikili ilşkinin inşasında temel olmayabilir.Gerçek ilişki,ötekine sahici olarak bakmak koşulunu yerine getirmeden olanaksızdır.Partnerini nitelikleri ve hatalarıyla beğenmeye karar vermek gerekir,ayrıca kendisinin ne olduğunun bilincine vararak,akıl dışı bir tutkudan,daha yapıcı ve sakin aşka geçebilir.....

AGAPE:DOSTÇA AŞK
Tutkulu aşk kendine ve çifte odaklanmaya zorlarken dostça aşk kendini dışa açmaya çağırır insanı.Birbirine ve dünyaya ortak olunur,anlamaya çabalanır,kulak verilir,ilgi duyulur....Derken,birden, bu anlamlı dostluk dönüşüme uğrar.bakışlar değişir,arzu gelir yerleşir.Bu ötekinin idealleştirilmesi anıdır,insanın diğeri tarafından sevildiğini sandığı-ya da buna inandığı-anla çakışır sıklıkla.Bu "içe doğuş"o zamana kadar özgüven eksikliğinden ya da dostça ilişkiyi istismar etme korkusundan bastırılmış olan aşk duygularının önünü açar.Böylece aşk ilişkisi sağlam temellere oturur.Dostluğa yönelten temeller,ortak bir tutukunun paylaşılmasından çok,güçlü bir iletişim yaratan temeller....Savrulmadan virajı almak mı?Her zaman değil.Şimdiye kadar süren ilişki,aşk biçiminde yeni bir buluşma yararına unutulur."Bellek yitirilir"..."En"sakin" ve ilerici olan aşkın bile bir parça patolojik olduğunun kanıtıdır bu!
Agape aşk tüm ilişkilerde bulunabilir mi?Evet,cinsel dostluğun "iyi aşk'ın tanımı olduğunu varsayabiliriz.Ne var ki,karşılıklı mükemmel bir tanımaya bağlı olduğu için,partnerler merak duymazlar ya da baştan çıkarıcılığa başvurmazlar.Duygusal gerçeklik boy gösterebilir,bıkkınlık ve daha güçlü duygulanımları başka yerlerde aramak tehlikesi doğabilir...

PHİLİA:DERİN AŞK

Arzu ile aklı birleştiren aşktır bu."birlikte özgür"yaşamayı bilir insan,birbirini sever,ama birbirine bağımlı değildir.Bu "olgun" ya da "bilgin" aşktır.Kendisini ve ötekinide algılamayı gerektirir.Aşk duygularının uyandırdığı imgelem,ötekinin ya da çiftin gerçeklerini görmeye engel değildir.Partnerin idealleştirilmesi de bizim kendimize olan güvenimizi sarsmaktan çok,özseverliğe iter.Bu aşkta üç öğe vardı:Ben, öteki ve ilişki.Uyum,çatışma ,neşe hüzün olabilir...Önemi yoktur.Asıl olan iki partnerin bağımsız kalmaları ve projeler,istekler,yaşantılarla beslemek üzere bir çift kurmalarıdır..
"Seni ta derinden seviyorum" ile "seni tutkuyla seviyorum" arasındaki ayrımı nasıl yapacağız?Bıraktıkları tortunun yoğunluğunu irdeleyerek.O olmayınca var olmak istemediğim izlenimine kapılıyormuş gibi bir yoksunluk çekiyor muyum? Yoksa hemen şimdi onunla bu görüşmeyi bırakıp gidebilir miyim?Bağlılık,bağımlılık değildir.Farkı saygı doğurur.Kendine saygı ve ötekine saygı.Saygı sözcüğü romantik ideallerimize yanıt vermiyorsa da,en hızlı biçimde,aşkın en iyi bekçisi olarak onaylatacaktır kendini!

Psychologies'ten çeviri.........